The preposition ‘on’ and Poland-Lithuania

Abstract

[Abstract in Polish] Przyimek „na” a Rzeczpospolita Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego W języku polskim przyimek miejsca „w” jest używany z większością nazw państw świata. Jakkolwiek w tej funkcji występuje też przyimek „na” w kontekście małej i ograniczonej grupy państw najczęściej graniczących z Polska, lub leżących w jej pobliżu. Zazwyczaj się uważa, że użycie te jest wypadkową rozwoju języka polskiego, bez żadnych podtekstów ideologicznych. Zastanawia jednak, że przyimek „na” występuje prawie wyłącznie z nazwami państw, które kiedyś wchodziły w skład wspomnianej w tytule Rzeczypospolitej. Przyimek „na” najczęściej stosuje się z nazwami regionów i prowincji wewnątrz jakiegoś państwa. Stąd wydaje się, że używanie „na” w połączeniu z nazwami takich niepodległych państw jak Białoruś lub Ukraina wykazuje jednak ideologiczne zabarwienie, bowiem z językowego punktu widzenia nic nie stoi na przeszkodzie, aby po polsku mówić „w Białorusi” lub „w Ukrainie”.